نه گفتن کودکان ، دلیل اینکه کودکی به همه چیز جواب منفی می دهد چیست؟
-
-
نه گفتن کودکان و جوابهای منفی شاید برای والدین عجیب و گاهی آزار دهنده باشد و تکرار شدن چندین باره «نه» در طول روز در نهایت موجب جر و بحثهای بیهوده بین کودک و والدین میشود. آیا نه گفتن کودکان یک عادت است یا یک دوره طبیعی در رشد کودک؟ برای درک این موضوع کارشناسان و پزشکان مختلفی در دنیا آن را بررسی کردهاند و نتایجی به دست آوردهاند که در ادامه میخوانید و همینطور مادران از تجربههای خود برای مواجهه با نه گفتن کودک میگویند.
نه گفتن کودکان نوپا عادی است
برای مثال کودک دو ساله دوست ندارد لباس زیر یا پیراهن آستین کوتاه بپوشد. مادرش، دوست دارد دلیلش را بداند اما کودک نمیتواند بطور کامل دلیل این مخالفت را توضیح بدهد. مادر میگوید: تمام کاری که او انجام میدهد این است که لباسهایش را پاره میکند و با جیغ زدن میگوید«نه، نه، نه». من نمیدانم چگونه با او رفتار کنم.
اگر فکر میکنید که شما و کودک سرسختتان دائما در حال چنین مشاجرههایی هستید، حق با شما است. مطالعات اخیر در زمینهرشد کودک نشان میدهد که کودکان ۲ تا ۳ ساله در هر ساعت ۲۰ تا ۲۵ بار با والدین خود جر و بحث میکنند! شما ممکن است فقط با دیدن این ارقام خسته شوید اما همهی این مخالفتها جنبه مثبتی هم دارند. دکتر جان سارجنت، روانپزشک کودک، استاد روانپزشکی و علوم رفتاری در دانشکده پزشکی بیلور در هیوستون عنوان میکند:
کودکان در این سن متوجه میشوند که میتوانند خود را اثبات کنند و جر و بحث کردن با شما یکی از راههایی است که از طریق آن اعتمادبهنفس بدست میآورند. به یاد داشته باشید که جهان هنوز یک مکان بزرگ و مرموز برای کودک شما است و او تا حدی احساس ضعیف بودن میکند. نه گفتن کودکان طبیعی است و یک راه سالم و طبیعی برای او است تا کمی احساس کنترل داشته باشد.
با این حال، درگیریهای مداوم جالب نیستند و اغلب حل کردن آنها مشکل است. روشهای سنتی کارساز نیستند، اگر خیلی سختگیر باشید یا کودکتان را مجبور کنید تا کاری که شما میخواهید را انجام دهد باعث میشود تا او احساس درماندگی، ترس و عصبانیت کند و حتی بیشتر با شما مخالفت کند.
از استراتژیهای زیر برای تبدیل فرزندتان به کودکی که «بله» میگوید استفاده کنید:
روی نکات مثبت تمرکز کنید
کودک شما دوست ندارد همیشه «نه» بشنود. به این فکر کنید که چند بار در روز این کلمه را به او میگویید «برگ گلها را جدا نکن»، «روی صندلی سرپا نمون» و … بدخلق بودن دیگر کافی است. دکتر انجی کرانور، استاد مطالعات سیر تکاملی انسان و خانواده از دانشگاه کارولینای جنوبی در گرینزبورو میگوید:
به فرزندتان بگویید چه کاری را دوست دارید تا او انجام دهد به جای این که بگویید چه کاری را نمیخواهید او انجام دهد
به عنوان مثال «لباسهای جدیدت را به زمین نمال» بیشتر شبیه به شروع یک مشاجره است تا «لطفا روی نیمکت بنشین، اینجوری لباس قشنگت تمیز میماند». لحن نیز مهم است. البته اگر فرزندتان در حال دویدن به سمت وسایل نقلیه باشد شما جیغ خواهید کشید، اما اگر با صدای آرام و قاطعی از او بخواهید تا کاری را انجام دهد، بیشتر راغب خواهد شد تا به حرف شما گوش دهد.
برای درخواستهایتان دلیل بیاورید
وقتی به کودکان میگویید که چرا نمیتوانند راه خود را پیدا کنند آنها راحتتر با این موضوع کنار میآیند. جردن کودک سه ساله ویویان مالوولو عاشق بالا رفتن از صخره کوهنوردی موجود در حیاط خلوت است اما او اغلب تا نیمه راه میرود و دیگر حرکت نمیکند. مالوولو که هفت ماهه باردار است هیچ راهی جز صحبت کردن با او ندارد. او میگوید:
وقتی به او توضیح میدهم بخاطر بچهای که در شکمم دارم نمیتوانم بالا بیایم تا او را بگیریم، معمولا دیگر سعی نمیکند تا من را قانع کند.
دکتر دبرا لیبل، استاد روانشناسی از دانشگاه لیهای در بیتلحم پنسیلوانیا میگوید:
اکثر کودکان میتوانند این توضیحات ساده را درک کنند. لازم نیست وارد جزییات شوید. اگر این کار را انجام بدهید فرزند شما ممکن است حرف شما را گوش ندهد یا در موقعیت نامناسبی قرار بگیرید.
برای جلوگیری از نه گفتن کودکان همیشه شما تصمیم گیرنده نباشید
دادن حق انتخاب به کودکتان کمک میکند تا قانع شود که نیازهایش در کنترل او است. اگر موقع خوردن شام او حاضر نشد تااسباب بازی مورد علاقهاش را کنار بگذارد، با پرسیدن اینکه ترجیح میدهد با یک لیوان شیر یا آب پرتقال غذایش را بخورد، حواس او را پرت کنید. اگر با لباس پوشیدن او همیشه مشکل دارید، اجازه دهید تا خودش لباسش را انتخاب کند حتی اگر با چیز مضحک و خندهداری مواجه شوید. دکتر کرانور اضافه میکند:
وقتی به کودکتان اجازه میدهید تا تصمیمات کوچکی بگیرد، او احساس غرور میکند و احتمال اینکه به درخواستهای شما در آینده بله بگوید افزایش مییابد.
تقلید کردن را تشویق کنید
میدانید که کودکتان دوست دارد از شما تقلید کند و همانند بزرگسالان رفتار نماید، پس از این موضوع زمان بعدی که با شما همکاری نمیکند به نفع خود استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر او جورابهایش را نمیپوشد. بگویید «من پاهایم سرد است میخواهم برای گرم شدن پاهایم جوراب بپوشم. پای تو هم باید خیلی سرد باشد، چرا با هم جورابهایمان را نپوشیم؟» این یکی از بهترین راهها برای ترک دادن عادت نه گفتن کودکان نوپا است.
او را بخندانید
زمانهایی وجود دارد که نه گفتن کودکان دائمی و غیر منطقی میشود. به عنوان مثال میخواهید عروسکهایش را از او بگیرید چون زمان حمام رفتن است، احتمالا او هرگز نخواهد پذیرفت اما اگر شما بتوانید درخواست خود را به یک بازی تبدیل کنید، در نهایت به جای دعوا و مجادله با خنده به هدف خود میرسید. به او پیشنهاد بدهید تا مسیر حمام را لیلی کند، بشمارد چه تعداد قدم بزرگ یا کوچک تا آنجا فاصله است یا شعر بچگانهای برای زمان حمام رفتن او بسازید.
برای رفتار خوب جایزه بدهید
احتمالا شما خود را بخاطر دادن شیرینی یا هر چیز دیگری به کودک برای جلوگیری از خرابکاری در سوپرمارکت مقصر میدانید اما این راهکار برای مدت طولانی جواب نمیدهد. هنگامیکه به خاطر کار نادرست به او جایزه میدهید، دفعه بعد احتمالا بدتر رفتار خواهد کرد. کار بهتر این است، وقتیکه رفتار خوبی انجام میدهد با در آغوش گرفتن و بوسیدن او را تحسین کنید. دکتر کرانور اضافه میکند:
کمی توجه مثبت میتواند تأثیر طولانیتر و بهتری داشته باشد
جایزهها همیشه نباید محدود به خوراکی یا پول باشند. زمانیکه رفتار خوبی دارند میتوانید به او استیکر، مدادرنگی، پنج دقیقه وقت اضافی برای بازی کردن یا یک کتاب اضافی در زمان خواب بدهید. فقط حتما و سریع بخاطر رفتار خوب به او پاداش بدهید چون کودکان درکی از زمان ندارند، بنابراین وعدههایی برای آینده معنایی برایشان ندارد.
برای زمانهای معمول نه گفتن کودکان آماده باشید
مواقعی وجود دارد که شما به طور واضح میتوانید تشخیص بدهید که زمان نه شنیدن است. پس وقتیکه با این وضعیتهای سخت و دشوار مواجه میشوید، برای مقابله با این دعوت به جنگ فرزندتان آماده باشید.
- زمان خواب نیمروز یا شب
این یکی از مهمترین زمانهای نه گفتن کودکان است، چون وقتیکه کودکان خسته هستند، بیشتر با شما مجادله میکنند.
- زمان غذا خوردن
فرزند شما تقریبا همیشه باید زمان غذا خوردن، بازی خود را متوقف کند
- ملاقات با دوستان یا مهمانی
هر نوع تجربه ناآشنا میتواند بچهها را دمدمی مزاج کند
- در مراکز خرید یا پارکهای شلوغ
وقتیکه بچهها غرق و تحتتأثیر مردم، مناظر و صداها هستند، به ندرت با چیزی موافقت میکنند
- هنگام رفتن به مطب دکتر
فرزند شما آمپول یا داروی بیمزه از آخرین ملاقات با دکتر را فراموش نخواهد کرد